مبانی کیهان شناسی(بخش دوم)

کیهان شناسی

در نخستین مقاله سلسله آموزش های کیهان شناسی آماتوری (بخش اول) با مفهوم کیهان و نظریه هایی در ارتباط با چگونگی آغاز جهان آشنا شدیم . در این مقال نیز به توضیح و تبیین برخی دیگر از مفاهیم مورد نیاز خواهیم پرداخت .

برای درک بهتر از بسیاری مفاهیم کیهان شناسی لازم است با چیستی نور ، سرعت نور و اثر آن بر بسیاری از پدیده ها و مفاهیم آشنا شد .

نور ، نور مرئی یا پرتو یک تابش الکترو مغناطیسی و حاوی فوتون میباشد که به چشم انسان و سایر موجودات دارای قدرت بینایی مرئی نمایان می شود . و با برخورد به اجسام و اجرام یا انتشار از جانب آن ها موجب پدیداری منابع یا عکس و تصاویر آن ها میشود . باید بدانیم که تابش یک فرآیند پیوسته نبوده و یک جریان متناوب میباشد و به علت سرعت بسیار زیاد تناوب آن چشم انسان و سایر موجودات از درک خاموشی های حد فاصل تناوب ها عاجز است .

نور مرئی با طول‌موجی از حدود ۳۸۰ تا حدود ۷۴۰ نانومتر در بین دو نور نامرئی فروسرخ که در طول‌ موج‌های بلندتر و فرابنفش که با طول‌ موج‌های کوتاهتر یافت می‌شود، قرار دارد.

در باره فوتون هم بدون اینکه بخواهیم وارد مباحث پیچیده فیزیک کوانتوم شویم باید گفت فوتون در فیزیک، یک ذره بنیادی است که به‌عنوان واحد کوانتومی نور و یا هر نوع تابش الکترومغناطیسی محسوب می‌شود. فوتون نماینده حامل‌های نیرو برای نیروی الکترومغناطیسی است که اثر این نیرو به راحتی هم در سطح ماکروسکپی و هم در سطح میکروسکپی قابل مشاهده است . به طور کل می‌توان تابش الکترومغناطیسی را متشکل از ذراتی دانست که این ذرات را فوتون می‌گویند.

سرعت نور در شرایط خلاء دقیقاً ۲۹۹٬۷۹۲٬۴۵۸ متر بر ثانیه است. در گذشته فیزیکدانان بسیاری تلاش های مستمری انجام دادند که سرعت دقیق نور را محاسبه کنند . در این میان می توان به بزرگانی همچون گالیله گالیلئو ، اوله رومر ، ایپولت فیزو و آلبرت مایکلسون اشاره کرد .

مفهوم بعدی که باید با آن آشنا شد ، مفهوم سال نوری است . سال نوری طبق تعریف برابر است با مسافتی که نور در خلاء در مدت یک سال طی می‌کند و تقریباً برابر است با ۹ پتامتر . سال نوری به زبان ساده عبارت است از مسافتی که نور در یک سال رومی (یولیانی) با سرعت ۲۹۹٬۷۹۲٬۴۵۸ متر بر ثانیه طی می کند . هنگامی که گفته می‌شود ستاره x حدود ۵ میلیون سال نوری با زمین فاصله دارد، بدین معناست که ۵ میلیون سال پیش از این ستاره نوری ساطع شده که پس از ۵ میلیون سال به زمین رسیده و ما تازه بعد از ۵ میلیون سال آن نور را دیده‌ایم و به وجود چنین ستاره‌ای پی می‌بریم. چه بسا که این ستاره هم اکنون از بین رفته باشد و ما ۵ میلیون سال بعد می‌فهمیم . البته این معیار جهت محاسبات دقیق نجومی قابل پذیرش نیست و در کارهای دقیق و تخصصی نجومی ، کمتر از این واحد استفاده می‌شود و واحد پارسک ترجیح داده می‌شود .

ادامه دارد ... 

برای مطالعه مقاله های بیشتر در مورد نجوم میتوانید روی لینک نجوم کلیک کنید